دانستن انواع بودجه بندی درحسابداری به علت تسلط بر اطلاعات مالی و درک جامع از امور مالی برای تصمیمگیری مؤثر در چشمانداز بلند مدت کسب وکارها ضروری است.
شما میتوانید برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه انواع بودجه بندی درحسابداری مقاله مدیریت مالی چیست را مطالعه کنید. همچنین صابر صالحانی تمام خدمات امور حسابداری و مشاوره مالی را در اختیار مشتریان خود قرار می دهد. شما میتوانید برای دریافت اطلاعات از طریق کانال های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره تماس : 09191367651
مفهموم بودجه بندی در حسابداری چیست ؟
مفهموم انواع بودجه بندی درحسابداری به معنای تهیه و مدیریت یک سند مالی است که درآمدها و هزینههای پیشبینیشده را در یک بازه زمانی مشخص پیشبینی میکند. برای صاحبان کسبوکار، مدیران اجرایی و مدیران، تسلط بر بودجهبندی برای اطمینان از اینکه سازمانها و تیمها دارای منابع لازم برای اجرای ابتکارات و دستیابی به اهداف هستند، ضروری است. بودجهبندی به زبان ساده به معنای برنامهریزی هزینهها است. این برنامهریزی بر اساس درآمد و هزینههای پیشبینی شده در یک بازه زمانی مشخص انجام میشود. به طور کلی، بودجهبندی شامل بررسی سه جنبه اصلی است:
- برنامهریزی برای تعیین میزان درآمد مورد نظر در آینده و هزینههای پیشبینی شده.
- تخصیص توزیع منابع مالی در حوزههای مختلف زندگی یا کسبوکار.
- نظارت و مقایسه مداوم هزینهها با بودجه تعیین شده برای اطمینان از مسیر درست.
- با کنترل هزینهها و بودجهبندی میتواند هزینههای خود را مدیریت کرده و از هزینههای غیرضروری جلوگیری کنید.
- دستیابی به اهداف مالی توسط بودجهبندی به شما در رسیدن به اهداف مالی مانند خرید خانه، پسانداز برای بازنشستگی یا سفر کمک میکند.
- کاهش استرس و درک اینکه پول کجا هزینه میشود، احساس آرامش و امنیت بیشتری را فراهم میکند.
- تصمیمگیری بهتر با شناخت انواع بودجه بندی درحسابداری به شما امکان میدهد تصمیمات مالی آگاهانهتری بگیرید.
انواع بودجه بندی
سازمانهای مختلف از روشهای مختلفی برای انواع بودجه بندی درحسابداری در چارچوب مالی و حسابداری خود استفاده میکنند. انتخاب روش به نوع اطلاعات و نیازهای خاص شرکت یا کارخانه بستگی دارد. اگرچه در حالت ایدهآل ممکن است از یکی از این روشها استفاده شود، اما در عمل، تکیه صرفا بر یک رویکرد واحد برای برنامهریزی و ایجاد یک سیستم بودجهبندی امکانپذیر نیست. در عوض، باید ترکیبی از این روشها به طور همزمان استفاده شود.
بودجهبندی سنتی
در روش سنتی، بودجهها بر اساس دستهها و اقلام هزینه مشخص تخصیص داده میشوند. عناوین، انواع و ماهیت هر بودجه به وضوح تعریف شده است؛ با این حال، هدف از تخصیص این بودجهها در سیستم نامشخص است. مشخص نیست که این بودجهها برای کدام برنامهها و فعالیتها تأمین مالی خواهد شد و بنابراین ارزیابی اثربخشی و بازده سرمایهگذاری بودجه امکانپذیر نیست. علاوه بر این، هیچ فرصتی برای ارزیابی همسو بودن بودجه با فعالیتها وجود ندارد.
بودجهبندی افزایشی یا خطی
این نوع بودجه بندی درحسابداری کار را برای بودجهگذاران و حسابداران ساده میکند. بودجه سال جدید بر اساس بودجه سال قبل تدوین میشود. تنها عواملی که در تفاوتها و تغییرات نقش دارند، نرخ تورم، تعدیل در قیمت کالاها و خدمات و برآوردهای مربوط به گسترش عملیاتی هستند.
بودجه ریزی برنامه ای
این روش عمدتاً توسط ادارات و سازمانهای دولتی مورد استفاده قرار میگیرد. در بودجهبندی برنامهای، پیشبینی برنامهها، فعالیتها و وظایف برای سال جاری انجام میشود. تعیین و تخصیص بودجه بر اساس این لیست صورت میگیرد، به این معنی که حجم و تعداد فعالیتهای برنامهریزی شده برای سال جدید بر افزایش یا کاهش بودجه تأثیر میگذارد.
بودجهبندی صفر پایه یا بودجهبندی اولویتمحور
در این روش، هر فعالیت و برنامه از پایه صفر مجدداً ارزیابی میشود. این فرآیند تعیین میکند که آیا تخصیص بودجه به یک فعالیت خاص توجیهپذیر است یا خیر. اجرای این روش شامل ارزیابی فعالیتها بر اساس یک پایه صفر به جای بودجه سال قبل است.
بودجهبندی عملیاتی
بودجهبندی عملیاتی یک نوع بودجه بندی درحسابداری است که شامل یک مقدار بودجه ثابت و یک مقدار متغیر است. کل بودجه مورد نیاز برای برنامهها و عملیات سال جاری مقدار متغیر را تعریف میکند. در پایان سال، ارزیابی انجام میشود تا مشخص شود که آیا بودجه تخصیصیافته با موفقیت به اهداف و برنامههای تعیینشده دستیافته است یا خیر. این روش بودجهبندی امکان بررسی و تحلیل هزینههای بودجه را فراهم میکند و اطمینان حاصل میکند که یک سری از برنامههای دریافتکننده بودجه تکمیل میشوند.
بودجهبندی مبتنی بر فعالیت
در این رویکرد، ابتدا اهداف اصلی و اولویتهای ضروری شناسایی میشوند. با اولویتبندی این اهداف، برنامهها و فعالیتهای لازم برای دستیابی به آنها نیز تعیین میشوند. هزینههای مرتبط با هر فعالیت برآورد و پیشبینی شده و سپس در بودجه گنجانده میشوند.
اهمیت بودجه بندی در حسابداری
درک اهمیت دلیل شناخت انواع بودجه بندی در حسابداری بسیار حائز اهمیت است. در متن زیر به چند دلیل بسیار مهم اشاره شده است.
تأمین دسترسی به منابع
در اصل، عملکرد اصلی بودجهبندی این است که تضمین کند یک سازمان دارای منابع کافی برای دستیابی به اهداف خود است. با انجام برنامهریزی مالی از پیش، میتوان شناسایی کرد که کدام تیمها و ابتکارات به منابع بیشتری نیاز دارند و کدام حوزهها میتوانند کاهش داده شوند.
کمک به تعیین و گزارش اهداف داخلی
بودجهبندی برای یک دوره آینده شامل بیش از تخصیص هزینهها است؛ همچنین شامل تعیین درآمد مورد نیاز برای تحقق اهداف شرکت نیز میشود.شما میتوانید از بودجهبندی برای تعیین اهداف مالی در سطوح سازمانی و تیمی استفاده کنید و اطمینان حاصل کنید که بین آنها همسوئی وجود دارد. این امر به ویژه هنگام استفاده از بودجهبندی مبتنی بر فعالیت مشهود است، اگرچه صرف نظر از روش بودجهبندی مورد استفاده، همچنان مرتبط است.اهداف مالی باید به اندازهای واقعبینانه باشند که فرآیند تخصیص بودجه را اطلاعرسانی کنند. اهداف شما هزینههای لازم برای دستیابی به آنها را تعریف میکنند و بالعکس.
کمک به اولویتبندی پروژهها
یکی از نتایج فرآیند بودجهبندی، ضرورت اولویتبندی پروژهها و ابتکارات است. هنگام اولویتبندی، باید بازده سرمایهگذاری بالقوه برای هر پروژه، میزان همسو بودن هر پروژه با ارزشهای شرکت و میزان تأثیر آنها بر اهداف مالی گستردهتر را در نظر گرفت.
میتواند منجر به فرصتهای تامین مالی شود
اگر در یک استارتاپ کار میکنید یا به دنبال سرمایهگذاران خارجی هستید، داشتن اطلاعات بودجه مستند بسیار مهم است.هنگام تصمیمگیری در مورد تامین مالی یک شرکت، سرمایهگذاران اهمیت زیادی به عملکرد مالی فعلی، گذشته و پیشبینی شده آن میدهند.
مبانی مورد استفاده بودجه بندی در حسابداری
علاوه بر شناخت انواع بودجه بندی در حسابداری دانستن مفاهیم اساسی بودجهبندی نیز در این زمینه وجود دارد. سیستمهای بودجهبندی را میتوان بر اساس اصول زیربنایی مورد استفاده در بودجه به شرح زیر طبقهبندی کرد:
بودجهبندی مبتنی بر نقدی
در این روش بودجهبندی، درآمدها و هزینهها بر اساس تراکنشهای نقدی پیشبینی شده و محدودیتهای پرداخت تعیین میشود. این روش برای کنترل هزینهها و همسو کردن آنها با اصول و مقررات موجود مناسب است.
بودجهبندی مبتنی بر تعهدها
این روش بودجهبندی در حسابداری، اختصاص اعتبارات، محدودیتهای پرداخت و ایجاد تعهدات را مشخص میکند. در این زمینه، بودجهبندی مبتنی بر تعهد، اعتبارات را به عنوان محدودیتهای مجوز قانونی برای ایجاد بدهیها و بدهیهای ناشی از تحویل کالاها یا خدمات و اجرای قراردادهای پرداختنی تعریف میکند.
بودجهبندی مبتنی بر تعهدی
اگرچه این اساس ممکن است شبیه به بودجهبندی مبتنی بر تعهد باشد، اما مهم است بدانید که این نوع بودجه بندی در حسابداری مبتنی بر تعهد شامل محدودیتهای پرداخت و ایجاد تعهدات نمیشود. کنترل جریان نقدی از طریق یک سیستم خزانهداری مدیریت میشود. بودجهبندی تعهدی مزایایی مانند شفافیت و روشنسازی سیاستهای بخش دولتی و خصوصی را ارائه میدهد، زیرا اطلاعات مربوط به بدهیها و یارانههای استفاده شده را افشا میکند.
اصول بودجه بندی در حسابداری
برای تهیه انوع بودجه بندی در حسابداری ، رعایت اصول و استانداردهای خاصی ضروری است. دستورالعملهای زیر برای بودجهبندی مؤثر در حسابداری الزامی است:
- ایجاد سیاستهای روشن و اهداف قابل دستیابی
- تعریف یک چارچوب سازمانی ساختاریافته
- تعیین مسئولیتها برای هر بخش
- اجرای طبقهبندیهای مناسب برای تمام عملیات مالی
- شناسایی نوع و میزان هزینهها
- نگهداری یک سیستم حسابداری منظم و سازمانیافته برای مقایسه ارقام بودجه با ارقام واقعی
- در نظر گرفتن محدودیتها هنگام تعیین و پیشبینی بودجه
فلوچارت چرخه حسابدری چیست ؟
چرخه حسابداری به عنوان چارچوبی برای سهامداران، سرمایهگذاران و مدیران عمل میکند تا از اطلاعات مالی استفاده کنند و به آنها امکان میدهد تصمیمات آگاهانهای در مورد وضعیت سازمان بر اساس ثبت، اندازهگیری و طبقهبندی عملکرد و دادههای ارائه شده در صورتهای مالی اتخاذ کنند. آشنایی با مراحل چرخه حسابداری برای درک نحوه عملکرد مؤثر انوع بودجه بندی در حسابداری به عنوان یک حسابدار در یک شرکت ضروری است. مراحل چرخه حسابداری عبارتند از:
- جمعآوری تمام اطلاعات مالی شرکت
- تحلیل تمام تراکنشها و عملیات شرکت
- ثبت تمام تراکنشها و عملیات مالی در دفتر کل مالی
- انتقال تمام ورودیها از دفتر روزنامه به دفتر کل عمومی
- تهیه یک تراز آزمایشی تعدیل نشده
- تنظیم و تصحیح حسابها در دفتر کل عمومی
- تهیه یک تراز آزمایشی تعدیل شده
- ایجاد صورت سود و زیان و صورت تغییرات در حقوق صاحبان سهام
- بستن حسابهای موقت
- تهیه یک تراز آزمایشی بستن
- تهیه ترازنامه و بستن حسابهای دائم.
کنترل بودجه چیست ؟
یکی از مفاهیم مهم در شناخت انوع بودجه بندی در حسابداری دانستن کنترل بودجه فرآیندی نظارتی است که شامل مقایسه و تجزیه و تحلیل هزینههای واقعی، درآمدها و عملکرد نسبت به بودجه تعیین شده است. این فرآیند برای مدیران ضروری است تا بتوانند برنامههای عملیاتی خود را بهینه کنند و برای دستیابی به اهداف بودجهای، تنظیمات لازم را در استراتژیهای مالی خود انجام دهند.
مزایای کنترل بودجه
- کنترل بودجه تنها روشی است که برای نظارت دقیق بر عملکرد مالی سازمانها و تیمها در دسترس است.
- این امکان را برای مدیران فراهم میکند تا وضعیت مالی سازمان خود را به دقت تجزیه و تحلیل و درک کنند.
- کنترل بودجه اطلاعات حیاتی را ارائه میدهد که میتواند به عنوان پایه و اساس برای تصمیمگیری مؤثر عمل کند.
معایب کنترل بودجه اگر فرآیند کنترل بودجه با شکست مواجه شود
- ممکن است هزینههای بیش از حد یا ناکافی وجود داشته باشد که میتواند دستیابی به اهداف مالی را مانع شود.
- ممکن است درک درستی از دلایل دقیق اختلاف بین بودجه و عملکرد واقعی وجود نداشته باشد و منجر به تصمیمگیری ضعیف شود.
- نقض کنترل بودجه ممکن است نشاندهنده نظارت ناکافی بر عملکرد سازمان یا تیم باشد و ممکن است منجر به تبلیغات منفی برای سازمان و مدیران آن شود.
اهداف تهیه بودجه بندی در حسابداری
در فرآیند تهیه و بودجهبندی در حسابداری، اهداف خاصی تعیین میشود. صرفاً ایجاد بودجه و اجرای فعالیتهای تعریف شده، اهداف اصلی این تلاش را تشکیل نمیدهد. مانند سایر جنبههای مدیریت مالی و بخش حسابداری. انوع بودجه بندی در حسابداری دارای اهداف متمایزی است که باید تعریف و نظارت شود. اگر این اهداف در فرآیند بودجهبندی محقق نشود، به ناکارآمدی منجر خواهد شد. در خلاصه، اهداف مورد نظر برای تهیه بودجه عبارتند از:
- توسعه و سازماندهی جزئیات برنامهها و فعالیتهای پیشنهادی.
- شناسایی فعالیتها بر اساس ارقام در بازههای زمانی مختلف.
- برآورد و پیشبینی هزینههای آتی شرکت برای فعالیتها.
- هماهنگی فعالیتهای بخشهای مختلف سازمانی برای دستیابی به اهداف مورد نظر.
- تعیین استانداردها و تعریف مسئولیتهای هر بخش و واحد.
- مشخص کردن محدودیتها و مرزهای هر واحد در شرکت بر اساس بودجه.
- شناسایی اختلافات و انحرافات مالی در هر بخش.
بودجه بندی برای چه بازههای زمانی انجام میشود؟
سالیانه: متداولترین نوع تخصیص انوع بودجه بندی در حسابداری ، سالانه و برای یک سال مالی واحد انجام میشود.
چندساله: این رویکرد برای تعیین اهداف بلندمدت در چندین سال مالی استفاده میشود و تغییرات احتمالی، تورم و سایر عوامل مؤثر در هزینههای بودجهای را در نظر میگیرد.
مبتنی بر پروژه: این نوع بودجهبندی معمولاً برای دورههای کوتاهتر از یک سال مالی انجام میشود و نیاز به سطح بالاتری از دقت دارد.
عوامل موثر بر انتخاب بازه زمانی عبارتند از:
- نوع کسب و کار
- اندازه سازمان
- اهداف مالی
- نوسانات بازار
- منابع موجود
بودجه بندی حسابداری شخصی
یکی از انوع بودجه بندی در حسابداری ، بودجهبندی مالی شخصی است که شامل برنامهریزی برای درآمد و هزینهها برای دستیابی به اهداف مالی شخصی شما میشود. این فرآیند به شما امکان میدهد کنترل بیشتری بر امور مالی خود داشته باشید، از هزینههای غیرضروری جلوگیری کنید و برای آینده پسانداز کنید. فرآیند بودجهبندی شامل چندین مرحله است که در زیر توضیح داده شده است:
- شناسایی درآمد خود: تمام منابع درآمد خود را از جمله حقوق، درآمد اجاره و سود سرمایه را در یک دوره مشخص (مثلاً یک ماه) محاسبه کنید.
- فهرست کردن هزینههای خود: تمام هزینههای ثابت مانند اجاره، اقساط وام و قبضهای آب و برق و همچنین هزینههای متغیر مانند غذا، سرگرمی و خرید را مستند کنید.
- محاسبه تفاوت بین درآمد و هزینهها: با کم کردن کل هزینهها از کل درآمد، پسانداز یا کسری بودجه خود را تعیین کنید.
- تخصیص بودجه خود: بر اساس اولویتهای خود، برای هر دسته از هزینهها بودجه تعیین کنید.
- نظارت و تنظیم: به طور منظم هزینههای خود را با بودجه خود مقایسه کنید و در صورت لزوم تنظیمات لازم را انجام دهید.
تفاوت بودجه ریزی و بودجه بندی چیست ؟
نوع بودجه بندی در حسابداری با بودجه ریزی برای حسابداری تفاوت های در مفهموم دارند. به طور کلی، به عنوان یک برنامه جامع برای تخصیص مالی در نظر گرفته میشود. برخلاف آنچه نام آن ممکن است نشان دهد، ذاتاً شامل هیچ گونه وجوه یا سرمایه واقعی نیست. ممکن است تصور شود که بودجهبندی مربوط به توزیع منابع است؛ با این حال، در اصل یک فرآیند تصمیمگیری در مورد استراتژی مالی یک کسبوکار است. این بودجه ممکن است به شکل ملموسی وجود نداشته باشد یا ممکن است رویههای عملیاتی را تغییر ندهد، اما بودجهبندی مؤثر میتواند به دستیابی به اهداف اصلی یک سازمان کمک کند.
مزایای بودجه بندی
مهم نیست که چه نوع کسبوکاری را اداره میکنید یا به چه اهدافی در آینده میاندیشید، مدیریت مالی شخصی و سواد مالی به شما امکان میدهد تا با شناخت انوع بودجه بندی در حسابداری درآمد زیادی کسب کنید. با استفاده از این رویکرد، شما درک روشن و دقیقی از درآمد و هزینههای ضروری خود به دست خواهید آورد. در نتیجه، منابع مالی خود را به سمت هزینههایی اختصاص خواهید داد که پیشرفت شما را به سمت اهدافتان تسریع میکند
رسیدگی به تمامی نیازها
نیازهای اساسی هر فرد در زندگی به وضوح تعریف شده است و این نیازها باید از طریق منابع مالی که به صورت ماهانه کسب میشوند، برآورده شوند. علاوه بر این، افراد اغلب اهداف بلندمدتی دارند که آرزو دارند در آینده به آنها دست یابند، مانند خرید خانه، خرید خودرو یا مهاجرت. بدون مدیریت مالی شخصی مؤثر، فرد ممکن است متوجه شود که با وجود تلاشهای قابل توجه برای افزایش منابع مالی خود، به نتایج دلخواه خود نخواهد رسید.
تخصیص مناسب بودجه
یکی از مزایای شناخت انوع بودجه بندی در حسابداری این است که تمام نیازها، اهداف و درآمد متوسط ماهانه شما را در یک جا جمع میکند و به شما امکان میدهد منابع مالی را به طور معقول و طبق نیاز تخصیص دهید. اگرچه ممکن است مواقعی پیش بیاید که نیاز به اختصاص بودجه بیشتری به یک موضوع خاص داشته باشید، اما داشتن سواد مالی و حسابداری شخصی تضمین میکند که شما از پیامدهای آینده چنین تصمیماتی کاملاً آگاه هستید و میتوانید طبق برنامه پیش بروید.
توانایی تنظیم برنامههای پیشرفت
وقتی برای امور مالی خود بودجه مشخصی ندارید، ممکن است خریدهای خود را بر اساس احساسات آنی به جای اهداف خود انجام دهید. این میتواند منجر به وضعیتی شود که وقتی میخواهید کار مهمی را دنبال کنید یا برنامههای تحصیلی داشته باشید، متوجه میشوید که منابع مالی لازم را ندارید و باید آنها را به تعویق بیندازید. این میتواند پیشرفت شما را کند کند. بنابراین، یادگیری نحوه پسانداز از طریق بودجهبندی برای حمایت از برنامههای خود ضروری است.
پرداخت به موقع تعهدات
بسیاری از افراد تعهدات مختلفی نسبت به موسسات مالی یا افراد دارند. انجام این تعهدات اغلب بسیار مهم است و عدم پرداخت به موقع میتواند منجر به جریمههای قابل توجهی شود.
یادگیری پسانداز
وقتی صحبت از پسانداز میشود، برخی ممکن است ادعا کنند که درآمد آنها برای پسانداز کافی نیست. با این حال، حتی با درآمد بسیار محدود نیز میتوان پسانداز کرد. این تلاش نیازمند یادگیری و درجهای از خود انضباطی است. امروزه ویترین مغازهها پر از کالاهایی است که در ابتدا بسیار جذاب هستند؛ بدون برنامه پسانداز مناسب، صرف نظر از میزان قابل توجه منابع مالی شما، به سرعت کاهش مییابد.
اهمیت بودجهبندی درآمد
اگرچه این بحث بر روی انوع بودجه بندی در حسابداری برای هزینههای روزانه و شخصی متمرکز است، اما این مهارت در همه بخشهای صنعتی و تولیدی ضروری و قابل اجرا است. واضح است که همه افراد موفق باید از این استراتژی آگاه باشند و آن را به طور موثر اجرا کنند.
نتیجهگیری
واضح است که فردی صرف نظر از اینکه چقدر منابع مالی خود را گسترش میدهد، در صورت عدم تعامل با بودجهبندی، در دستیابی به اهداف بلندمدت خود با خطر مواجه خواهد شد. بودجهبندی به عنوان نوعی مدیریت مالی شخصی عمل میکند که مزایایی مانند یادگیری پسانداز، توانایی تنظیم برنامههای پیشرفت، رسیدگی به همه نیازها و تخصیص مناسب بودجه را ارائه میدهد. لازم به ذکر است که بودجهبندی نه تنها در امور مالی شخصی بلکه در زمینههای اقتصادی گستردهتر نیز کاربرد دارد
.وجود برنامههای مدیریت مالی شخصی به افراد امکان میدهد تا گزارشهای دقیق و دقیقی از درآمد و هزینههای خود دریافت کنند و برنامهریزی مؤثری را برای دستیابی به اهداف بلندمدت خود تسهیل کنند. صابر صالحانی تمام خدمات مروبط به امور حسابداری و انوع بودجه بندی در حسابداری را در اختیار مشتریان خود قرار می دهد. شما میتوانید برای دریافت اطلاعات از طریق کانال های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره تماس : 09191367651