مالیات بر ارث چند درصد است؟

مالیات بر ارث چند درصد است؟ مالیات بر ارث نوعی مالیات است که پس از فوت فرد باید پرداخت شود. هر گونه دارایی یا اموالی که به نام متوفی ثبت شده است بین وراث تقسیم می‌شود. قبل از تقسیم ارث، وراث ملزم به پرداخت مالیات به دولت هستند، زیرا هر فرد بر اساس سهم خود مکلف به پرداخت مالیات است. طبق قوانین ایران، زمانی که فردی فوت می‌کند و دارایی او به ورثه او منتقل می‌شود، این دارایی‌ها مشمول مالیات می‌شوند. در این مقاله به طور کامل به پرسش مالیات ‌بر ارث چند درصد است، پاسخ می‌دهیم.

مدارک لازم برای پرداخت مالیات بر ارث

قبل از اینکه وارد بحث مالیات بر ارث چند درصد است شویم، اولویت‌هایی مثل مدارک لازم مالیاتی وجود دارند. وراث متوفی باید فهرست دارایی‌های متوفی را به همراه اظهارنامه مالیاتی تکمیل شده ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه کنند. مدارک زیر برای تشکیل پرونده مالیاتی ضروری است:

• رونوشت یا تصویر مصدق اسناد مربوط به بدهی‌ها و مطالبات متوفی.
• یک کپی یا تصویر تأیید شده از کلیه اسنادی که حقوق مالکیت متوفی بر دارایی‌ها و حقوق مالی را تأیید می‌کند.
• رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت‌نامه متوفی در صورت موجود بودن.
• رونوشت گواهی فوت از مراجع ذی‌ربط.
• رونوشت یا تصویر مصدق اسناد مربوط به بدهی‌ها و مطالبات متوفی.
• رونوشت یا تصویر مصدق کلیه اسنادی که حقوق مالکیت متوفی را بر دارایی‌ها و حقوق مالی ثابت می‌کند.
• رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت نامه متوفی در صورت موجود بودن.
• رونوشت یا تصویر گواهی فوت از مراجع ذی‌ربط.

پس از تشکیل پرونده متوفی، سازمان امور مالیاتی مربوط موظف است برای محاسبه اینکه مالیات ‌بر ارث چند درصد است، موارد زیر را ارزیابی کند:

• درصورتی‌که ارزش جاری کل دارایی متوفی کمتر از بدهی‌های ثابت و تعهدات مالی و دینی و هزینه‌های کفن‌ودفن باشد، دارایی و اموال متوفی مشمول مالیات‌برارث موضوع ماده 17 این قانون نخواهد بود. هرگونه مالیات پرداخت شده طبق ماده 17 با ارائه مدارک به پرداخت کننده مسترد خواهد شد.
• درصورتی‌ که ارزش بیش از دیون ثابت و تعهدات مالی و شرعی و هزینه‌های کفن‌ودفن باشد، این اقلام به ترتیب از ارزش جاری کسر می‌شود.
• درصورتی‌که کل یا قسمتی از آن از پرداخت مالیات معاف باشد، سازمان امور مالیاتی مکلف است گواهی لازم مبنی بر عدم وجود مانع در ثبت، نقل‌وانتقال، پرداخت یا تحویل دارایی‌ها و اموال غیرمشمول مالیات متوفی به وراث موضوع ماده 17 این قانون را صادر کند.

چه کسانی شامل مالیات بر ارث می‌شوند؟

برای اینکه بدانیم مالیات بر ارث چند درصد است، باید بدانیم چه افرادی شامل مالیات می‌شوند. نرخ مالیات بر ارث بر اساس عوامل متعددی از جمله زمان فوت، رابطه وراث با متوفی و ​​نوع دارایی های متوفی متفاوت است. طبق قانون مدنی، نسبت وراث به متوفی ممکن است به یکی از دسته های زیر تقسیم شود:

1. وراث درجه اول: شامل پدر و مادر، همسر، فرزندان و اولاد آنها.
2. وراث درجه دوم: اعم از پدربزرگ و مادربزرگ و خواهر و برادر و اولاد آنها.
3. وراث درجه سوم: اعم از عمو و خاله و فرزندان آنها.

نرخ مالیات بر ارث برای وراث ردیف سوم چهار برابر وراث ردیف اول است، درحالی‌که نرخ مالیات بر ارث برای وراث ردیف دوم دوبرابر وراث ردیف اول است. وراث درجه یک و دو از پرداخت مالیات بر ارث دارایی شهدای انقلاب اسلامی معاف هستند. لازم به ذکر است که قوانین مالیات بر ارث در سال 1395 اصلاح شد.

بنابراین، اگر تاریخ فوت قبل از سال 1395 اتفاق افتاده باشد، مالیات بر ارث طبق قانون قبلی محاسبه و وصول می شود. بر اساس قانون جدید، انواع دارایی ها مانند مستغلات، طلا و وسایل نقلیه مشمول نرخ های مالیاتی مشخصی هستند. در مقابل، برای افراد متوفی قبل از سال 2016، چنین تمایزی وجود نداشت و نرخ مالیات بر ارث یکسان برای کل دارایی‌ها و دارایی‌های متوفی اعمال می‌شد. همانطور که گفته شد مالیات بر ارث باید به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود.

مالیات بر ارث بر کدام دارایی‌ها اعمال می شود؟

مالیات بر ارث چند درصد است؟ ماده 17 قانون مالیات‌های مستقیم فهرستی از دارایی‌های مشمول این مالیات را مشخص کرده است. وراث ملزم به پرداخت مالیات ‌بر ارث بر این نوع دارایی‌ها هستند.

دارایی‌های زیر مستقیما مشمول مالیات بر ارث می‌شوند:

• سپرده های بانکی
• ابزارهای مالی مانند اوراق بهادار و اوراق مشارکت به همراه کلیه سودهای مرتبط
• سهام غیر بورسی
• سود سهام و سهام تضامنی
• سود از حساب های بانکی
• حقوق حق امتیاز
• وسایل نقلیه، صرف نظر از زمینی، هوایی یا دریایی بودن
• فروشگاه های خرده فروشی
• حقوق اجاره
• املاک مسکونی و آپارتمان ها
• املاک تجاری
• حقوق انتقال مکان
• صندوق امانات بانکی
• موجودی در حساب های مؤسسات مالی و اعتباری
• کالاها و تجهیزات متعلق به واحدهای تجاری یا تولیدی

انواع مالیات بر ارث

طبق قانون جدید مالیات بر ارث، دارایی های خاصی مشمول مالیات می شوند. در ادامه مروری بر انواع مختلف می‌کنیم که در ادامه انحصارا به بررسی هر یک برای پاسخ به مالیات بر ارث چند درصد است، می‌پردازیم:

مالیات بر ارث بر املاک و مستغلات

کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی ابتدا ارزش اموال ثبت شده به نام فرد متوفی را ارزیابی می‎کند. پس از این ارزیابی، میزان مالیات برای وراث مختلف تعیین می‌شود. وراث طبقه اول ملزم به پرداخت 7.5 درصد این مالیات هستند، در حالی که نرخ برای طبقات دیگر بین دو تا چهار برابر درجه اول است. تاریخ فوت متوفی به طور قابل توجهی در تعیین مالیات بر ارث بر املاک تأثیر می‌گذارد.

مالیات بر ارث بر وسایل نقلیه و سایر وسایل حمل و نقل

وراث درجه یک مکلفند 2 درصد ارزش وسیله نقلیه متوفی را به عنوان مالیات به دولت پرداخت کنند. برای طبقات بعدی، نرخ مالیات دو تا چهار برابر درجه اول است.

مالیات بر ارث بر سهام و حقوق در بازار سهام

سهام متعلق به یک فرد، دسته دیگری است که طبق قوانین مالیات بر ارث مشمول مالیات بر ارث پس از فوت آنها می‌شود. میزان مالیات این نوع دارایی ها پس از ارزیابی ماهیت سهام تعیین می‌شود. وراث بر اساس دسته های مربوطه خود طبقه بندی می‌شوند که بر تعهدات مالیاتی تأثیر می‌گذارد. در جدول زیر به طور کاملا شفاف درصدهای هر گروه را شرح دادیم:

نوع مالیات بر ارث وراث طبقه اول وراث طبقه دوم وراث طبقه سوم زمین 7.5%  ارزش معاملاتی 15% ارزش معاملاتی 30%  ارزش معاملاتی مغازه و سرقفلی آن 3%  ارزش سرقفلی 6%  ارزش سرقفلی 12% ارزش سرقفلی ملک 7.5%  ارزش‌گذاری 2 تا 4 برابر طبقه اول 2 تا 4 برابر طبقه اول خودرو و وسایل نقلیه 2%  ارزش خودرو 2 تا 4 برابر طبقه اول 2 تا 4 برابر طبقه اول سهام و حق تقدم داخل بورس 0.75%  ارزش سهام 2 تا 4 برابر طبقه اول 2 تا 4 برابر طبقه اول سهام و حق تقدم خارج از بورس 0.5%  ارزش فروش سهام 4%  ارزش فروش سهام 4%  ارزش فروش سهام شرکت‌های غیر بورسی 6%  ارزش سهام 2 تا 4 برابر طبقه اول 2 تا 4 برابر طبقه اول سپرده بانکی و اوراق مشارکت 3%  ارزش سپرده 2 تا 4 برابر طبقه اول 2 تا 4 برابر طبقه اول سایر اموال و دارایی‌ها بسته به نوع دارایی بسته به نوع دارایی بسته به نوع دارایی

مراحل اداری مالیات بر ارث

مرحله اول: اخذ گواهی وراثت

در این مرحله اولیه، وراث باید به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنند تا سهم الارث هر یک از وراث به طور رسمی مشخص شود. فرم مشخصی در دفتر اسناد رسمی تکمیل می‌شود که به امضای سه شاهد نیاز دارد. این فرم به همراه مدارک شناسایی باید برای صدور گواهی انحصار به دفاتر قضایی ارائه شود. مدت زمان پردازش این گواهی تقریباً دو ماه است.

مرحله دوم: پرداخت مالیات

وراث موظف‌اند پس از آگاهی از اینکه مالیات بر ارث چند درصد است، وصول گواهی برای پرداخت مالیات بر ارث و اخذ گواهی ترخیص مالیاتی به اداره امور مالیاتی مراجعه کنند. این مرحله معمولاً حدود دو ماه طول می کشد.

مرحله سوم: صدور سند واحد

در این مرحله نهایی، وراث باید برای دریافت سند واحد که اجازه فروش دارا‌یی‌های موروثی را می‌دهد، گواهی و ترخیص مالیاتی را به دفتر اسناد رسمی ارائه کنند. سردفتر اسناد را برای صدور سند واحد به نام وراث به اداره ثبت ارسال می‌کند. سپس سند واحد پس از مدت دو ماه به محل اقامت ورثه ارسال می‌شود. استخدام یک وکیل مالیاتی می تواند انجام تمام این مراحل را در کوتاه ترین زمان ممکن تسهیل کند.

سیستم پرداخت مالیات بر ارث

سازمان امور مالیاتی برای ساده‌سازی فرآیند خود ارزیابی برای مودیان، بستر آنلاینی را برای اظهارنامه الکترونیکی مالیات بر ارث فراهم کرده است. پس از ثبت نام از طریق سامانه اظهارنامه الکترونیک مالیات بر ارث ، مودیان می توانند از این سامانه استفاده کنند.

چه کسانی از مالیات بر ارث معاف هستند؟

طبق ماده 25 قانون مالیات های مستقیم، وراث درجه یک شهدای انقلاب اسلامی عبارت‌اند از: پدر و مادر، همسر، فرزندان و نوه‌ها. همچنین وراث درجه دو که متشکل از پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر و برادر و فرزندان آن‌ها هستند نیز از اینکه مالیات بر ارث چند درصد است، معاف هستند.

چه دارایی هایی از مالیات بر ارث معاف هستند؟

می توان بیان کرد که دارایی‌ها یا ارثی که از پرداخت مالیات معاف هستند عبارت‌اند از:

– وسایل منزل متوفی (ملک مسکونی)

– دارایی شهدا با وراث درجه یک و دو

– مبالغ استفاده نشده از مرخصی استحقاق

کدام دارایی ها از مالیات بر ارث معاف نیستند؟

اموال، سپرده‌های بانکی، اوراق قرضه و سهام تضامنی به استثنای مواردی که در قانون مالیات‌ها تعیین شده است مشمول نرخ مالیاتی یک و نیم برابر نرخ‌های مذکور در قانون می‌باشند. مالیات بر ارث چند درصد است؟ انواع خودروها با نرخ دو درصد ارزش اعلام شده توسط سازمان مالیاتی مشمول مالیات می‌شوند. در ادامه مواردی که معاف نیستند بررسی می‌کنیم:

معافیت از مالیات بر ارث اموال

در قانون قدیم و جدید در خصوص اینکه مالیات بر ارث چند درصد است، هیچ گونه معافیتی برای املاک مسکونی در نظر گرفته نشده است. اما طبق قانون قدیم برای هر ورثه تا سقف 3 میلیون تومان از سهم الارث معاف بود. علاوه بر این، برای هر دو مشمول قانون جدید و قدیم، اقلام منزل فرد متوفی مشمول مالیات نمی‌شود.

معافیت مالیاتی ارث جانبازان

قانون مالیات معافیت های خاصی را برای جانبازان در نظر گرفته است. با این حال، از سال 2020، معافیت مالیات بر ارث برای جانبازان اعمال نمی‌شود. به طور خاص، اگر جانبازی جزو وراث باشد یا فرد متوفی جانباز باشد، معافیتی برای مالیات بر ارث وجود ندارد و مشمول معافیت نمی‌شوند.

معافیت مالیات بر ارث سپرده های بانکی

معافیت مالیات بر ارث چند درصد است؟ اگر تاریخ فوت فرد متوفی در سال 1394 یا قبل از آن باشد، 80 درصد موجودی حساب بانکی متوفی از پرداخت مالیات معاف است. در مجموع، طبق قانون معافیت مالیاتی قبلی، 80 درصد سپرده‌های بانکی متوفیان از مالیات بر ارث معاف است. در مقابل، در قانون معافیت مالیاتی جدید هیچ گونه تخفیف مالیاتی برای سپرده های بانکی متوفیان در نظر گرفته نشده است.

آدرس اداره مالیات بر ارث در استان تهران

در تهران، اداره مالیات بر ارث به هفت منطقه تقسیم شده است. بنابراین، قبل از انجام مراحل مالیات بر ارث، ضروری است که دقیقاً به کدام شعبه مراجعه کنید. نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که تعیین ناحیه مالیاتی بر اساس آدرس آخرین اقامتگاه متوفی صرف نظر از محل سکونت وراث انجام می‌شود.

• اداره مالیات بر ارث شمال تهران: بلوار میرداماد، جنب مسجد الغدیر
• اداره مالیات بر ارث جنوب تهران: شهرری، میدان نماز، شهرک گل‌ها، جنب خیابان لاله ها
• اداره مالیات بر ارث شرق تهران: میدان رسالت، ابتدای خیابان نیروی دریایی
• اداره مالیات بر ارث غرب تهران: خیابان ستاری، روبروی حرم آلستوم، برج سپهر

جمع‌بندی

مالیات بر ارث یکی از مهم ترین انواع مالیات در ایران است. این مقاله به توضیح اینکه مالیات بر ارث چند درصد است، پرداختیم. محاسبه مالیات بر ارث بر اساس طبقه‌بندی و ارزش دارایی‌های متوفی متفاوت است. در پاسخ به این سوال که محاسبه مالیات بر ارث چقدر طول می‌کشد؟ لازم به ذکر است که این روند حداقل تا دو سال طول می‌کشد.

سوالات متداول

1. چه کسانی مشمول مالیات بر ارث می‌شوند؟

تمامی وراث متوفی بر اساس طبقه‌بندی (وراث درجه اول، دوم و سوم) و نسبتشان با متوفی، مکلف به پرداخت مالیات بر ارث هستند.

2. چه دارایی‌هایی مشمول مالیات بر ارث هستند؟

دارایی‌هایی مانند سپرده‌های بانکی، املاک، وسایل نقلیه، سهام، اوراق مشارکت، و سایر اموال منقول و غیرمنقول مشمول مالیات بر ارث می‌شوند.

3. مراحل پرداخت مالیات بر ارث چیست؟

مراحل شامل دریافت گواهی انحصار وراثت، تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث، پرداخت مالیات به سازمان امور مالیاتی، و اخذ گواهی ترخیص مالیاتی است.

4. چه دارایی‌هایی از مالیات بر ارث معاف هستند؟

وسایل منزل، دارایی‌های شهدای انقلاب اسلامی برای وراث درجه اول و دوم، و برخی دارایی‌ها مطابق قوانین معافیت‌های مالیاتی از مالیات بر ارث معاف هستند.